Το Νοέμβριο η επαναλειτουργία του LHC

Ο γιγάντιος υπόγειος επιταχυντής σωματιδίων του CERN, στα γαλλο-ελβετικά σύνορα, θα τεθεί ξανά σε λειτουργία περί τα μέσα του Νοεμβρίου φέτος, σε χαμηλότερο όμως -περίπου το μισό- επίπεδο ενέργειας από το αρχικά σχεδιαζόμενο, όπως ανακοίνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Έρευνας Στοιχειωδών Σωματιδίων.
Το CERN ξεκαθάρισε ότι, μετά από ένα χρόνο σχεδόν, πλέον δεν χρειάζονται άλλες επισκευές, καθώς ολοκληρώθηκαν οι έλεγχοι και στις 10.000 ηλεκτρικές συνδέσεις του επιταχυντή. Το μεγαλύτερο μηχάνημα του κόσμου, τα πειράματά του οποίου αναμένεται να έχουν ιστορική σημασία για την επιστήμη, είχε αναγκαστεί να διακόψει τη λειτουργία του πέρυσι το Σεπτέμβριο, εννιά μόλις μέρες μετά τα εγκαίνιά του, λόγω σοβαρής ηλεκτρικής βλάβης.
Το CERN, σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό, ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να επανεκκινήσει τον επιταχυντή με ενέργεια 3,5 τερα-ηλεκτρονιοβόλτ (TeV), «προκειμένου να επιτρέψει στους χειριστές του επιταχυντή να αποκτήσουν εμπειρία στον ασφαλή χειρισμό του μηχανήματος». Η χαμηλότερη ενέργεια θα αποτρέψει την υπερφόρτωση των ηλεκτρικών συνδέσεων και θα επιτρέψει τον έλεγχο της σωστής λειτουργίας τους.
Τα πειράματα θα συνεχιστούν με αυτή την χαμηλότερη ενέργεια, «μέχρι να συλλεχθεί ένα σημαντικό δείγμα δεδομένων και η ομάδα των χειριστών να έχει αποκτήσει εμπειρία πάνω στη λειτουργία του μηχανήματος». Στη συνέχεια, το ενεργειακό επίπεδο των συγκρούσεων σωματιδίων θα αυξηθεί σταδιακά προς το επίπεδο των 5 TeV ανά εκπεμπόμενη ακτίνα. Συγκριτικά, ο «ανταγωνιστικός» επιταχυντής Tevatron του Fermilab των ΗΠΑ λειτουργεί στο ενεργειακό επίπεδο του ενός έως δύο TeV.
Ο γενικός διευθυντής του CERN Ρολφ Χόιερ διαβεβαίωσε ότι αυτή τη φορά όλα θα κυλήσουν ομαλά, επειδή, όπως είπε, «έχουμε κατανοήσει τον επιταχυντή πολύ καλύτερα από ό,τι πριν ένα χρόνο».
Τα πειράματα, στο τεράστιο κυκλικό υπόγειο τούνελ μήκους 27 χλμ. κοντά στη Γενεύη, θα διεξαχθούν σε θερμοκρασία λίγο πάνω από το απόλυτο μηδέν και θα αναπαραχθούν οι συνθήκες που πιστεύεται ότι ίσχυαν κατά το αρχικό «Μπινγκ Μπανγκ» του σύμπαντος πριν 13,7 δισ. χρόνια. Τα πρώτα επιστημονικά δεδομένα αναμένεται να συγκεντρωθούν λίγες εβδομάδες μετά την «πυροδότηση» της πρώτης ακτίνας μέσα στο τούνελ.
Στο τέλος του 2010, προγραμματίζεται, σύμφωνα με το CERN, ο επιταχυντής να λειτουργήσει με ιόντα μολύβδου για πρώτη φορά. Μετά από αυτό, ο επιταχυντής θα διακόψει τη λειτουργία του και θα ξαναλειτουργήσει στο ακόμα υψηλότερο ενεργειακό επίπεδο των 7 TeV ανά ακτίνα, οπότε θα καταστεί εφικτή η σύγκρουση σωματιδίων από αντίθετες κατευθύνσεις με ενέργειες επτά φορές μεγαλύτερες από ό,τι έχουν ποτέ επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Οι φυσικοί ευελπιστούν ότι αυτές οι συγκρούσεις, μεταξύ άλλων, θα αποκαλύψουν για πρώτη φορά νέα «εξωτικά» σωματίδια της ύλης ή ακόμα θα ανοίξουν νέες διαστάσεις του χώρου.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ